کرباسیان: از توان علمی اقتصاددانان استفاده می‌کنم
روزنامه ایران: ملاک اصلی حل چالش‌های اقتصادی، دولت‌داری خوب است. یعنی طوری دولت را باید هدایت کرد که مردم رفاه داشته باشند و چرخ اقتصاد بچرخد.
«سال‌هاست کرباسیان را می‌شناسم. بیش از 30 سال مدیریت‌های عالی در بخش‌های اقتصادی کشور داشته است. او نویسنده کتاب و مترجم خوبی است که نشان می‌دهد ارتباط علمی با دنیا دارد. ساماندهی وضعیت نابسامان گمرک که توسط کرباسیان انجام شد اعتقاد مرا به او زیاد کرد. او جلوی فساد ایستاد. او از جوانان بخوبی استفاده کرده و در وزارتخانه هم ان‌شاءالله از جوانان استفاده خواهد کرد.»
حسن روحانی، رئیس جمهوری، هفته گذشته چنین از وزیر پیشنهادی‌اش برای وزارت اقتصاد دفاع کرد. کرباسیان در کوران التهابات دهه 60، در اوج سال‌های جوانی خود، در سمت‌های مختلف اقتصادی دولت حضور داشت و حالا در روزهای 64 سالگی در قامت تکنوکراتی کارکشته، قرار است سکانداری وزارت اقتصاد را برعهده بگیرد. موهای سپید و خاکستری او، باعث نشده است که از جسارت جوانی و روزآمدی دور باشد و با همین اعتقادات، پای گفت‌و‌گو با روزنامه ایران نشسته و از برنامه‌هایش برای اداره اقتصاد کشور، روایت کرده است.
فساد و عدم شفافیت، یکی از اصلی‌ترین چالش‌های اقتصاد ایران است. بارها درباره میزان بالای فساد صحبت شده و از طرفی در بسیاری از فعالیت‌های دولتی هم شفافیت درستی وجود ندارد. شما برای این چالش‌ها، چه برنامه‌ای دارید؟
شفافیت مالی یکی از مؤلفه‌های مهم در حکمرانی خوب در تمام نظام‌ها است و موجبات اجرای کارا و اثربخش سیاست‌های مالی را فراهم می‌کند.در صورت ارتقای شفافیت مالی، علاوه بر بهبود نظارت عالیه دولت بر دستگاه‌ها و مؤسسات دولتی و ارگان‌ها و نهادهای بخش عمومی، امکان دسترسی عموم مردم به اطلاعات مرتبط با جریان مالی دولت نیز فراهم می‌شود.
این مسأله هم از فساد جلوگیری می‌کند و هم می‌تواند به عدالت برای تخصیص منابع برسد. در سال‌های اخیر در برخی بخش‌های دولتی بویژه در حوزه وزارت اموراقتصادی و دارایی و سازمان‌های تابعه آن اقداماتی برای شفاف‌سازی مالی دولت در حوزه خزانه داری و وصول درآمدهای مالیاتی و گمرکی برداشته شده است، که نیاز است این اقدامات همان‌طوری که در برنامه پیشنهادی اعلام شده، در سال‌های آتی تکمیل شود.
تجربه‌ای را که با ایجاد سامانه جامع گمرکی داشتیم، باید به سایر بخش‌های دولت و وزارت اقتصاد نیز تسری دهیم. برای این اقدامات هم، هیچ راهی بجز همسو شدن با تحولات روز دنیا که در تمام بخش‌های زندگی مردم ما هم وارد شده است، نداریم؛ یعنی باید به سمت الکترونیکی کردن کارها در عمل پیش برویم.
استقرار سازوکار حاکمیت شرکتی در بنگاه‌های بزرگ اقتصادی، اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در حوزه اقتصاد، انتشار صحیح آمار اقتصادی، همکاری در اجرای سامانه تدارکات الکترونیکی دولت، افزایش شفافیت مالیاتی و گمرکی، انجام حسابرسی عملیاتی برای شرکت‌های دولتی و عمومی و اجرای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در راستای تخصیص منابع متناسب با سطوح عملکردی از مواردی است که می‌تواند به شفاف‌سازی کمک کنند.
برنامه ما این است که با فوریت و جدیت این طرح‌ها را اجرایی کنیم تا هم خدمات دولتی بهینه‌سازی شود و هم شفاف‌سازی مالی دولت، ارتقا پیدا کند.
در صحبت هایتان به نظام مالیاتی هم اشاره کردید. مشکلات نظام مالیاتی طوری است که هم فعالان اقتصادی از آن گلایه زیادی دارند و هم درباره رعایت عدالت در آن، انتقادهایی وجود دارد. برای این نظام چه برنامه‌ای دارید؟
بسیاری از انتقادها بجا و صحیح است. وصول درآمدهای مالیاتی باید با رعایت حداکثر شفاف‌سازی هم از جانب دولت و هم فعالان اقتصادی صورت پذیرد. در این خصوص تکمیل و تقویت پایگاه‌های اطلاعاتی و مدیریت بهینه آن و همچنین مشارکت مردم در این حوزه علاوه بر ارتقای فضای کسب و کار و همچنین تحقق عدالت در وصول مالیات‌ها، نقش بسزایی در جلوگیری از فساد و رفع تبعیض‌های مالیاتی دارد. باید اشاره کنم که حالا بسترهای قانونی تکمیل پایگاه‌های اطلاعات مالیاتی فراهم است و طرح‌های مهمی نیز به اجرا رسیده است.
در حال حاضر کاهش فرار مالیاتی و قاچاق کالا در سایه ایجاد بانک‌های اطلاعاتی به‌عمل آمده است. اما با استفاده از ظرفیت‌های زیرساختی و علمی کشور و با کمک سایر بخش‌های دولتی و همچنین مشارکت مردم پایگاه‌ها ارتقا پیدا کردند. الکترونیکی کردن کامل فرآیندها و ایجاد شفافیت در راستای آن، از اصلی‌ترین برنامه‌های ما برای این نظام است. باز هم تأکید می‌کنم که برای مبارزه با فساد، ما هیچ گذرگاهی بجز استفاده از ظرفیت‌های سیستم‌های اینترنتی و الکترونیکی نداریم.
شما نفت زدگی و دولت زدگی را از اصلی‌ترین چالش‌های اقتصادی ایران دانسته اید. برای حل این مسائل، چه برنامه‌ای دارید؟
در حال حاضر بیش از 80 درصد اقتصاد ما دولتی است و همه به فرصت سوزی‌های اقتصاد دولت محور واقف هستند. رسیدن به ترکیب بهینه از دولت-بازار چیزی است که مد نظرماست. قبلاً هم گفته‌ام که ملاک اصلی، دولت‌داری خوب است. یعنی طوری دولت را هدایت کنید که مردم رفاه داشته باشند و چرخ اقتصاد بچرخد. در این مدل، دولت باید یک دستگاه نظارتی قوی و کارآمد باشد و کار را به خود مردم بسپارد.
باید مدلی طراحی کنیم که در آن بتوانیم عدالت اقتصادی و محرومیت زدایی را در کنار فراهم کردن فضای مناسب کسب و کار برای بخش خصوصی، به ثمر بنشانیم. به همین دلیل در متن برنامه هایم از مردمی سازی، به جای خصوصی‌سازی صحبت کرده ام. این چیزی است که کل تیم اقتصادی و البته اجتماعی دولت، دنبال می‌کنند.
در ضمن، این نکته را هم بگویم که ما با مشکلات ساختاری و نهادی تاریخی مواجه هستیم و به همین خاطر، در نهادهایمان هم باید تغییراتی ایجاد شود و برای رسیدن به رشد پایدار و حل چالش‌های اشتغال، به نهادسازی همه جانبه بپردازیم. جبران ضعف‌های نهادی و ساختاری ما هم با به کارگیری توان اقتصاددان‌های خبره‌ای که در کشور داریم، ممکن است.
طی هفته گذشته، شما چند بار پای صحبت‌های بخش خصوصی و کارآفرینان نشسته اید. برای اینکه فضای کار برای فعالان اقتصادی بخش خصوصی مساعد شود و موتور محرک خروج از رکود به حرکت درآید، چه برنامه‌ای دارید؟
بهبود محیط کسب و کار، از اصلی‌ترین مسائلی است که باید با سرعت مناسب اجرایی شود. تا زمانی که قوانین زائد حذف نشود و دولت، فضا را برای بخش خصوصی مساعد نکند، اعتقاد دارم که نمی‌توانیم این موتور محرک خروج از رکود را، درست به حرکت برسانیم. در این راستا، استفاده اهرمی از بودجه عمرانی دولت برای استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، دسترسی عادلانه، منصفانه و سهل بخش خصوصی به منابع مالی و ارائه خدمات الکترونیک برای بهبود محیط کسب و کار از مهم‌ترین اقدامات است.
همچنین دیپلماسی اقتصادی نیز از دیگر وظایفی است که دولت باید با هماهنگی بین وزارتخانه‌های مختلف دنبال کند، این یکی از گذرگاه‌های اصلی ما برای خروج از رکود و فراهم کردن فضای کار برای بخش خصوصی است. ما باید برون‌گرایی هوشمندانه داشته باشیم و روابط اقتصادی را به طور هدفمند، تقویت کنیم. این مسأله در بند 12 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز وجود دارد.
در دولت دوازدهم، اقداماتی نظیر تقویت دیپلماسی اقتصادی از طریق ایجاد هماهنگی بین بازوهای بین‌المللی دستگاه‌های اجرایی، پیگیری و تحقق دستاوردهای اقتصادی برجام، بازارگشایی جهانی برای اقتصاد ایران، جذب فعالانه سرمایه‌گذاری خارجی، زمینه‌سازی حضور و مشارکت مؤسسات مالی و اعتباری خارجی، زمینه‌سازی برای انتشار اوراق ارزی بین‌المللی و ایجاد بستر برای مشارکت و سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور و سرمایه‌گذاران خارجی از مهم‌ترین اقدامات خواهد بود.
از زمانی که شما به‌عنوان وزیر پیشنهادی اقتصاد معرفی شدید، یکی از انتقادها این بود که شما فردی عملگرا هستید و ممکن است رویکردهای علمی و نظری فراموش شود. به‌عنوان سؤال آخر با توجه به این انتقاد، مسائل علمی و نظری در وزارتخانه شما چه جایگاهی خواهد داشت؟
پیش از این هم گفته‌ام که در 40 سال گذشته، اقتصاد ما آنقدر دوره‌ها و برنامه‌های مختلفی را از سرگذرانده است، که دیگر نیازمند آزمون و خطا نباشد. حالا بخوبی می‌دانیم که جایگاه برنامه‌های نظری در کشور چقدر مهم است و این را هم می‌دانیم که بدون اجرای قوی و عملکرد قوی، به جایی نمی‌رسیم. علم و عمل را باید کنار هم داشته باشیم.
حل چالش‌های مختلفی مانند مسائل نظام بانکی، نیاز به خلاقیت و جسارت در مدیریت دارد و بدون مدیریت کارآمد، گره‌ها باز نخواهند شد. از طرف دیگر، الان هم در میان صحبت هایم اشاره کردم که باید از توان علمی اقتصاددان‌های بزرگ برای عملکردهایمان استفاده کنیم. جسارت و خلاقیت مدیریتی، باید با این رویکردهای علمی و راهبردهای نظری پیوند بخورد تا بتوانیم دستاوردهای دولت یازدهم را مانند تورم پایین، حفظ کنیم و به حرکت در مسیر رشد و توسعه و خروج از رکود شتاب بخشیم.
قاچاقچیان اینجا، مرگ را جدی نمی گیرند!
روزنامه ایران: جوانان دیزج هم مانند دیگرجوانان منطقه، مهم‌ترین مشکل‌شان بیکاری است و نبود کار هم موجب شده جان‌شان را کف دستشان بگذارند و بزنند به کوه. تابستان و بهار از سمت کوه‌های «بز سینا»ی عراق بار سیگار، لیموترش و کفش می‌آورند و زمستان‌ها هم کولبری می‌کنند یا قاچاقی از سمت ترکیه و کوه‌های «دالان‌پر» روسری می‌آورند. چند سالی هست مأموران مرزی اعلام کرده‌اند، هرکس را در مناطق مرزی ببینند شلیک می‌کنند. این نه یک هشدار که دستوری قطعی است. با این همه آنها بی‌محابا بازهم به کوه و کمر می‌زنند.
محمد از بقیه‌شان بهتر فارسی حرف می‌زند و می‌شود سخنگوی گروه 5 نفره‌شان، البته فقط این نیست؛ او 13 سال است که قاچاق می‌کند و به قول خودش باسابقه‌تر از بقیه است. آن طور که خودش می‌گوید تا حالا کلی آدم را برای قاچاق تعلیم داده. هرچند بقیه هم طی گفت‌و‌گوی‌مان بارها تک جملاتی به حرف‌های او اضافه می‌کنند. کردی و فارسی.
اما محمد چرا؟ چرا با این همه سختی و این همه خطر، بازهم قاچاق می‌کنید؟ واقعاً توی این منطقه کار دیگه‌ای برای شما نیست؟
این منطقه، بزرگ و خوبه اما واقعاً کار نیست. مثلاً اگر کسی بخواد گاوداری و مرغدای بزنه، مجوز گرفتن به این راحتی‌ها نیست. میگن اینجا نقطه صفر مرزیه و دورافتاده است. تنها کار، کارگری توی باغه که اون هم چند روز در ساله. الان دو ساله نرخ کارگری هم کم شده. 2سال پیش روزی 60 تومن می‌دادن، الان 50 هم حاضر نیستن بدن.
تازه با این همه بیکاری خود خانواده‌ها کار رو بین خودشون تقسیم می‌کنن. ما باغ نداریم فقط یک تکه زمین داریم که خونه خودمونه. برای همین هیچ کار دیگه‌ای نداریم. نه ما که دست کم 400- 300 جوان توی روستای ما همین وضعیت رو دارن.همه کارشون قاچاقه. روستاهای دیگه منطقه هم همین وضع رو دارن.»
محمد و دوستانش هر بار برای رسیدن به مرزعراق 10 ساعت پیاده روی می‌کنند: «ما اصلاً نمی‌دونیم بارها چقدر فروش میره. ما فقط کرایه اسب‌مون رو می‌گیریم. اسبی 400 تومن. 80 کیلو به هر اسب بار می‌زنن. ما پنج تا هر کدوم سه تا اسب داشتیم. یعنی اگه سالم می‌رسیدیم، یک میلیون و 200 هزار تومن می‌موند.»
یعنی برای یک میلیون و 200 هزار تومان جون‌تون رو به خطر انداختید؟
بله باورت میشه. راستش رو بخواهی با آن کمینی که ما توش افتادیم و تیرهایی که به طرف‌مون شلیک می‌شد، خدا وکیلی 20 میلیون هم فایده نداشت. شانسی تیر نخوردیم و جون سالم به در بردیم. ما 6- 5 نفر بودیم اما چند تا کاروان دیگه هم بود که باهم می‌شدیم 35 نفر. شنیدیم همه رو گرفتن؛ دست کم 6-5 سالی زندان می‌گیرن. ما شانس آوردیم فرار کردیم.
سه روز از وضعیت جهنمی که محمد و همراهانش پشت سر گذاشته‌اند، می‌گذرد. تصور می‌کنی هرگز دوباره به آن کوه‌ها باز نمی‌گردند. این بار حمیدرضا پاسخم را می‌دهد. 28 ساله است. همان کسی که تجربه تنهایی قاچاق کردن را هم دارد. می‌گویند در منطقه کمتر کسی این کار را می‌کند چون خطرات را برای قاچاقچی چند برابر می‌کند.
با لهجه غلیظ کردی حرف می‌زند: «آدم وقتی توی کمین می‌افته، دو سه روز اول میگه، اصلاً این کار رو نمیخوام. همون موقع توی کمین میگی خدایا من رو نجات بده! اما بعد وقتی20 روز گذشت و بی‌پول موندی و شرمنده زن و بچه‌ات شدی، میگی اصلاً همون بهتر که برم و بمیرم. دوباره بلند میشی اسب می‌خری. حالا فکرنکنی اسب‌ها روهم نقد می‌خریم، اون هم قسطی؛ تا خرخره می‌ریم تو قرض. هر کی میره لب مرز باید فاتحه‌اش رو بخونه.
آدمی که یک بار توی کمین افتاده، خیلی می‌ترسه حتی سنگ‌های اونجا رو هم گاهی مأمور می‌بینه. دستور تیر دارن هیچ رحمی در کار نیست. اگه توی کمین نیفتی، 8ساعته با اسب میری و برمی‌گردی اما توی کمین بری دیگه عاقبتت معلوم نیست.»
حمیدرضا چرا تنها قاچاق می‌کنی؟ این طوری برات خطرناک‌تر نیست؟
آدم تنها توی کمین بیفته بهتر از اینه که با برادر و دوستاش توی کمین بیفته. می‌دونی دیگه خودت هستی و خودت. یعنی فقط نگران خودتی. روحیه‌ام این طوری بهتر میشه. ما مجبوریم قاچاق کنیم ولی خدا شاهده قاچاق با این همه سختیش یک و 500 در ماه هم نمی‌مونه برامون. فکر کن اگر چند ماه هم بری تازه 6 میلیون دستت رو می‌گیره. یک بارهم تو کمین بری همه چیزت رو از دست میدی.
یکی دیگر از قاچاقچی‌ها که تا به حال حرفی نزده با صدایی گرفته می‌گوید: «هیچ‌کس ما رو درک نمی‌کنه. باید یک بار با ما بیایید تا واقعاً بفهمید چقدر به مرگ نزدیکیم اما مجبوریم. هیچ چاره‌ای نداریم. خانواده و دوستان میگن نروید. من یک بار دیگه هم تو کمین افتادم. مجبور شدیم بریم توی خاک عراق. مأمورها تا 2 کیلومتر توی خاک عراق دنبال مون بودن.
همین طور با گلوله دنبالمون می‌کردن. ما دست خالی، اونها با اسلحه. اصلاً بعضی اوقات فکر می‌کنم این صحنه‌هایی که دیدم واقعی نیست، توی خواب بوده. اگه کار دیگه‌ای داشتم، به نظرت می‌رفتم برای ماهی 300 - 200 هزار تومن جونم رو کف دستم بگیرم؟»
رو به هر 5 نفرشان می‌پرسم: اگر شغلی با درآمد یک میلیون و 200 هزار تومان در ماه داشته باشند بازهم سراغ قاچاق می‌روند؟
محمد اول از همه با خنده می‌گوید: «من کلاهم رو می‌اندازم هوا. والا به خدا اگه ماهی یک میلیون هم به من بدن، دیگه نمیرم. توی بهترین شرایط هم از قاچاق فقط ماهی یک و 300 برام می‌مونه. به خدا ادعای ما زیاد نیست. کار باشه ما هیچکدوم دنبال قاچاق نمی‌ریم.»
این بار صمد که تأمین مخارج 6 نفر از اعضای خانواده‌اش را به عهده دارد، پاسخم را می‌دهد. او 30 ساله است: «همه دوستام می‌دونن. سه ماه جلوی خودم رو گرفتم و نرفتم، همین بهار. گفتم نمیرم اما باز مجبورشدم. ما که جای خودمون، نمی‌دونی اونهایی که توی خونه می‌مونن چی می‌کشن، می‌میرن و زنده میشن تا ما برگردیم. بعد ازماجرای این بار، زنم و مادرم هر روز التماس می‌کنن نرو اما باز مجبورم برم.»
کرباسیان: از توان علمی اقتصاددانان استفاده می‌کنم
روزنامه ایران: ملاک اصلی حل چالش‌های اقتصادی، دولت‌داری خوب است. یعنی طوری دولت را باید هدایت کرد که مردم رفاه داشته باشند و چرخ اقتصاد بچرخد.
«سال‌هاست کرباسیان را می‌شناسم. بیش از 30 سال مدیریت‌های عالی در بخش‌های اقتصادی کشور داشته است. او نویسنده کتاب و مترجم خوبی است که نشان می‌دهد ارتباط علمی با دنیا دارد. ساماندهی وضعیت نابسامان گمرک که توسط کرباسیان انجام شد اعتقاد مرا به او زیاد کرد. او جلوی فساد ایستاد. او از جوانان بخوبی استفاده کرده و در وزارتخانه هم ان‌شاءالله از جوانان استفاده خواهد کرد.»
حسن روحانی، رئیس جمهوری، هفته گذشته چنین از وزیر پیشنهادی‌اش برای وزارت اقتصاد دفاع کرد. کرباسیان در کوران التهابات دهه 60، در اوج سال‌های جوانی خود، در سمت‌های مختلف اقتصادی دولت حضور داشت و حالا در روزهای 64 سالگی در قامت تکنوکراتی کارکشته، قرار است سکانداری وزارت اقتصاد را برعهده بگیرد. موهای سپید و خاکستری او، باعث نشده است که از جسارت جوانی و روزآمدی دور باشد و با همین اعتقادات، پای گفت‌و‌گو با روزنامه ایران نشسته و از برنامه‌هایش برای اداره اقتصاد کشور، روایت کرده است.
فساد و عدم شفافیت، یکی از اصلی‌ترین چالش‌های اقتصاد ایران است. بارها درباره میزان بالای فساد صحبت شده و از طرفی در بسیاری از فعالیت‌های دولتی هم شفافیت درستی وجود ندارد. شما برای این چالش‌ها، چه برنامه‌ای دارید؟
شفافیت مالی یکی از مؤلفه‌های مهم در حکمرانی خوب در تمام نظام‌ها است و موجبات اجرای کارا و اثربخش سیاست‌های مالی را فراهم می‌کند.در صورت ارتقای شفافیت مالی، علاوه بر بهبود نظارت عالیه دولت بر دستگاه‌ها و مؤسسات دولتی و ارگان‌ها و نهادهای بخش عمومی، امکان دسترسی عموم مردم به اطلاعات مرتبط با جریان مالی دولت نیز فراهم می‌شود.
این مسأله هم از فساد جلوگیری می‌کند و هم می‌تواند به عدالت برای تخصیص منابع برسد. در سال‌های اخیر در برخی بخش‌های دولتی بویژه در حوزه وزارت اموراقتصادی و دارایی و سازمان‌های تابعه آن اقداماتی برای شفاف‌سازی مالی دولت در حوزه خزانه داری و وصول درآمدهای مالیاتی و گمرکی برداشته شده است، که نیاز است این اقدامات همان‌طوری که در برنامه پیشنهادی اعلام شده، در سال‌های آتی تکمیل شود.
تجربه‌ای را که با ایجاد سامانه جامع گمرکی داشتیم، باید به سایر بخش‌های دولت و وزارت اقتصاد نیز تسری دهیم. برای این اقدامات هم، هیچ راهی بجز همسو شدن با تحولات روز دنیا که در تمام بخش‌های زندگی مردم ما هم وارد شده است، نداریم؛ یعنی باید به سمت الکترونیکی کردن کارها در عمل پیش برویم.
استقرار سازوکار حاکمیت شرکتی در بنگاه‌های بزرگ اقتصادی، اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در حوزه اقتصاد، انتشار صحیح آمار اقتصادی، همکاری در اجرای سامانه تدارکات الکترونیکی دولت، افزایش شفافیت مالیاتی و گمرکی، انجام حسابرسی عملیاتی برای شرکت‌های دولتی و عمومی و اجرای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در راستای تخصیص منابع متناسب با سطوح عملکردی از مواردی است که می‌تواند به شفاف‌سازی کمک کنند.
برنامه ما این است که با فوریت و جدیت این طرح‌ها را اجرایی کنیم تا هم خدمات دولتی بهینه‌سازی شود و هم شفاف‌سازی مالی دولت، ارتقا پیدا کند.
در صحبت هایتان به نظام مالیاتی هم اشاره کردید. مشکلات نظام مالیاتی طوری است که هم فعالان اقتصادی از آن گلایه زیادی دارند و هم درباره رعایت عدالت در آن، انتقادهایی وجود دارد. برای این نظام چه برنامه‌ای دارید؟
بسیاری از انتقادها بجا و صحیح است. وصول درآمدهای مالیاتی باید با رعایت حداکثر شفاف‌سازی هم از جانب دولت و هم فعالان اقتصادی صورت پذیرد. در این خصوص تکمیل و تقویت پایگاه‌های اطلاعاتی و مدیریت بهینه آن و همچنین مشارکت مردم در این حوزه علاوه بر ارتقای فضای کسب و کار و همچنین تحقق عدالت در وصول مالیات‌ها، نقش بسزایی در جلوگیری از فساد و رفع تبعیض‌های مالیاتی دارد. باید اشاره کنم که حالا بسترهای قانونی تکمیل پایگاه‌های اطلاعات مالیاتی فراهم است و طرح‌های مهمی نیز به اجرا رسیده است.
در حال حاضر کاهش فرار مالیاتی و قاچاق کالا در سایه ایجاد بانک‌های اطلاعاتی به‌عمل آمده است. اما با استفاده از ظرفیت‌های زیرساختی و علمی کشور و با کمک سایر بخش‌های دولتی و همچنین مشارکت مردم پایگاه‌ها ارتقا پیدا کردند. الکترونیکی کردن کامل فرآیندها و ایجاد شفافیت در راستای آن، از اصلی‌ترین برنامه‌های ما برای این نظام است. باز هم تأکید می‌کنم که برای مبارزه با فساد، ما هیچ گذرگاهی بجز استفاده از ظرفیت‌های سیستم‌های اینترنتی و الکترونیکی نداریم.
شما نفت زدگی و دولت زدگی را از اصلی‌ترین چالش‌های اقتصادی ایران دانسته اید. برای حل این مسائل، چه برنامه‌ای دارید؟
در حال حاضر بیش از 80 درصد اقتصاد ما دولتی است و همه به فرصت سوزی‌های اقتصاد دولت محور واقف هستند. رسیدن به ترکیب بهینه از دولت-بازار چیزی است که مد نظرماست. قبلاً هم گفته‌ام که ملاک اصلی، دولت‌داری خوب است. یعنی طوری دولت را هدایت کنید که مردم رفاه داشته باشند و چرخ اقتصاد بچرخد. در این مدل، دولت باید یک دستگاه نظارتی قوی و کارآمد باشد و کار را به خود مردم بسپارد.
باید مدلی طراحی کنیم که در آن بتوانیم عدالت اقتصادی و محرومیت زدایی را در کنار فراهم کردن فضای مناسب کسب و کار برای بخش خصوصی، به ثمر بنشانیم. به همین دلیل در متن برنامه هایم از مردمی سازی، به جای خصوصی‌سازی صحبت کرده ام. این چیزی است که کل تیم اقتصادی و البته اجتماعی دولت، دنبال می‌کنند.
در ضمن، این نکته را هم بگویم که ما با مشکلات ساختاری و نهادی تاریخی مواجه هستیم و به همین خاطر، در نهادهایمان هم باید تغییراتی ایجاد شود و برای رسیدن به رشد پایدار و حل چالش‌های اشتغال، به نهادسازی همه جانبه بپردازیم. جبران ضعف‌های نهادی و ساختاری ما هم با به کارگیری توان اقتصاددان‌های خبره‌ای که در کشور داریم، ممکن است.
طی هفته گذشته، شما چند بار پای صحبت‌های بخش خصوصی و کارآفرینان نشسته اید. برای اینکه فضای کار برای فعالان اقتصادی بخش خصوصی مساعد شود و موتور محرک خروج از رکود به حرکت درآید، چه برنامه‌ای دارید؟
بهبود محیط کسب و کار، از اصلی‌ترین مسائلی است که باید با سرعت مناسب اجرایی شود. تا زمانی که قوانین زائد حذف نشود و دولت، فضا را برای بخش خصوصی مساعد نکند، اعتقاد دارم که نمی‌توانیم این موتور محرک خروج از رکود را، درست به حرکت برسانیم. در این راستا، استفاده اهرمی از بودجه عمرانی دولت برای استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، دسترسی عادلانه، منصفانه و سهل بخش خصوصی به منابع مالی و ارائه خدمات الکترونیک برای بهبود محیط کسب و کار از مهم‌ترین اقدامات است.
همچنین دیپلماسی اقتصادی نیز از دیگر وظایفی است که دولت باید با هماهنگی بین وزارتخانه‌های مختلف دنبال کند، این یکی از گذرگاه‌های اصلی ما برای خروج از رکود و فراهم کردن فضای کار برای بخش خصوصی است. ما باید برون‌گرایی هوشمندانه داشته باشیم و روابط اقتصادی را به طور هدفمند، تقویت کنیم. این مسأله در بند 12 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز وجود دارد.
در دولت دوازدهم، اقداماتی نظیر تقویت دیپلماسی اقتصادی از طریق ایجاد هماهنگی بین بازوهای بین‌المللی دستگاه‌های اجرایی، پیگیری و تحقق دستاوردهای اقتصادی برجام، بازارگشایی جهانی برای اقتصاد ایران، جذب فعالانه سرمایه‌گذاری خارجی، زمینه‌سازی حضور و مشارکت مؤسسات مالی و اعتباری خارجی، زمینه‌سازی برای انتشار اوراق ارزی بین‌المللی و ایجاد بستر برای مشارکت و سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور و سرمایه‌گذاران خارجی از مهم‌ترین اقدامات خواهد بود.
از زمانی که شما به‌عنوان وزیر پیشنهادی اقتصاد معرفی شدید، یکی از انتقادها این بود که شما فردی عملگرا هستید و ممکن است رویکردهای علمی و نظری فراموش شود. به‌عنوان سؤال آخر با توجه به این انتقاد، مسائل علمی و نظری در وزارتخانه شما چه جایگاهی خواهد داشت؟
پیش از این هم گفته‌ام که در 40 سال گذشته، اقتصاد ما آنقدر دوره‌ها و برنامه‌های مختلفی را از سرگذرانده است، که دیگر نیازمند آزمون و خطا نباشد. حالا بخوبی می‌دانیم که جایگاه برنامه‌های نظری در کشور چقدر مهم است و این را هم می‌دانیم که بدون اجرای قوی و عملکرد قوی، به جایی نمی‌رسیم. علم و عمل را باید کنار هم داشته باشیم.
حل چالش‌های مختلفی مانند مسائل نظام بانکی، نیاز به خلاقیت و جسارت در مدیریت دارد و بدون مدیریت کارآمد، گره‌ها باز نخواهند شد. از طرف دیگر، الان هم در میان صحبت هایم اشاره کردم که باید از توان علمی اقتصاددان‌های بزرگ برای عملکردهایمان استفاده کنیم. جسارت و خلاقیت مدیریتی، باید با این رویکردهای علمی و راهبردهای نظری پیوند بخورد تا بتوانیم دستاوردهای دولت یازدهم را مانند تورم پایین، حفظ کنیم و به حرکت در مسیر رشد و توسعه و خروج از رکود شتاب بخشیم.